Żylaki

Flebeuryzmto stan patologiczny charakteryzujący się zmianą w budowie układu żylnego, prowadzący do zwiększenia średnicy światła żył powierzchownych i zaburzenia pracy układu zastawkowego, objawiającą się niewydolnością zastawki, tj. w ich niecałkowitym zamknięciu żyły.

Normalnie krew przepływa przez żyły wbrew sile grawitacji – od dołu do góry, co jest możliwe wyłącznie dzięki pracy zastawek żylnych. Pod wpływem wielu przyczyn dochodzi do pierwotnej (w wyniku zmian w samej zastawce) lub wtórnej (w wyniku poszerzenia żyły) niewydolności zastawki, która charakteryzuje się niecałkowitym zamknięciem zastawki żylnej i odwrotnym przepływem krwi. Odwrotny przepływ krwi pogłębia zmiany w ścianie żylnej, a także przyczynia się do zastoju krwi w kończynach dolnych, powodując obrzęk kończyn dolnych i uczucie ciężkości nóg.

Oprócz zastoju krwi w kończynach dolnych, powyższe procesy prowadzą do zakłócenia liniowego przepływu krwi przez żyły od góry do dołu, pojawienia się refluksu (odwrotnego przepływu krwi) i turbulentnego przepływu krwi w obszarze ekspansja. Główną przyczyną zakrzepicy są zmiany w charakterystyce przepływu krwi.

Możliwe przyczyny rozwoju żylaków kończyn dolnych

1. Brak aktywności fizycznej- główną przyczyną żylaków. Siedzący tryb życia i długotrwała pozycja siedząca przyczyniają się do długotrwałego dużego obciążenia zastawek żylnych. Podczas aktywności fizycznej - chodzenia, biegania, pływania - stale pracujące mięśnie uda i podudzia pomagają „wyrzucić" krew z układu żylnego kończyn dolnych. Długotrwałe statyczne siedzenie w pozycji siedzącej powoduje zwiększone obciążenie zastawek żylnych, a z biegiem czasu zastawki żylne, nie mogąc wytrzymać obciążenia, mogą przestać w pełni spełniać swoją funkcję.
2. Otyłośćnależy uznać za drugi najważniejszy powód. Duży ciężar zwiększa także obciążenie układu zastawek żył kończyn dolnych, przyczyniając się do zakłócenia ich prawidłowego funkcjonowania.
3. Ciążajest trzecią najczęstszą przyczyną. Zmiany hormonalne, zwiększona masa ciała, ucisk żył miednicy przez płód są wystarczającymi przyczynami dysfunkcji zastawek żylnych. Jednak aż 50% zmian w ścianie żylnej wykrytych w czasie ciąży ma charakter czynnościowy i znika samoistnie w ciągu pierwszego roku po urodzeniu.
4. Palenie– czwarta najczęstsza przyczyna żylaków. Zmiany w ścianie żylnej można wiązać z niekorzystnym wpływem składu mieszanek do palenia na napięcie ściany żylnej.
5. Dziedziczność– kolejna możliwa przyczyna rozwoju żylaków. Powszechnie przyjmuje się, że w rozwoju żylaków wiodącą rolę odgrywa dziedziczność, jednakże nie odkryto jeszcze genów odpowiedzialnych za rozwój żylaków; powszechnie przyjmuje się, że geny odpowiedzialne za zmiany w strukturze struktur tkanki łącznej to główną przyczyną żylaków. Jednak wpływ dziedziczności może być znacznie przesadzony, a zmiany stylu życia, normalizacja masy ciała i zaprzestanie palenia pomogą uniknąć żylaków nawet u pacjentów z niekorzystną historią dziedziczną.

Objawy żylaków

• Obecność rozszerzonych żył odpiszczelowych, nieliniowy przebieg żyły jest najbardziej obiektywnym, ale nie jedynym objawem żylaków. Często nawet kilkukrotnie rozszerzone żyły mogą być niewidoczne, szczególnie przy wyraźnej warstwie podskórnej.
• Obrzęk kończyn dolnychna koniec dnia pracy, zwłaszcza przy asymetrycznym obrzęku, są najwcześniejszym i najczęstszym objawem żylaków.
• Należy także pomyśleć o obecności żylaków, kiedyobecność ciężkości w nogachwieczorem i w nocy, nocne skurcze nóg.
• Pajączki i wzór żylnyżyły śródskórne, choć stanowią raczej problem estetyczny, mogą również wskazywać na obecność zmian w żyłach odpiszczelowych.
• Utrzymujące się zaczerwienienie, zgrubienie skóry, lipodermatoskleroza, owrzodzenia troficzne na stopach i nogach wskazują na niewyrównany przebieg żylaków.

Diagnostyka żylaków

Rozpoznanie żylaków kończyn dolnych można postawić wyłącznie na podstawie danych z diagnostyki ultrasonograficznej.

Podczas badania ultrasonograficznego żył kończyn dolnych lekarz szczegółowo bada cechy żył głębokich i powierzchownych od pachwiny do kostki, mierząc średnicę żył, analizując cechy przepływu krwi w żyłach i wykrywa obecność refluksu. Na podstawie uzyskanych danych lekarz formułuje wniosek.

Zapobieganie żylakom

Zapobieganie żylakom to racjonalna dieta motoryczna, normalizacja masy ciała i rzucenie palenia.

Jeśli występują początkowe oznaki żylaków, zastosowanie środków venotonic i noszenia pończoch uciskowych pomoże zmniejszyć tempo postępu choroby.

Pończochy uciskowe dobiera lekarz w zależności od stopnia zaawansowania żylaków oraz danych antropometrycznych pacjenta.

Leczenie żylaków

Leczenie żylaków jest wyłącznie chirurgiczne.

W chwili obecnej opracowano wiele różnych metod leczenia operacyjnego – od technik otwartych – flebektomii łączonej po metody małoinwazyjne – koagulację żył laserem lub częstotliwością radiową, metody mechanochemiczne.

• Żylaki można usunąć za pomocą miniflebektomii, techniki polegającej na usuwaniu żylaków z tkanki podskórnej poprzez osobne nakłucia i bandażowaniu.
• Drobne żylaki można usunąć za pomocą skleroterapii – wprowadzenia do światła naczyń żylnych specjalnej substancji klejącej – środka obliterującego.
• Pajączki i żyły śródskórne można usunąć za pomocą skleroterapii.

Jednak nawet po całkowitym zakończeniu leczenia ryzyko nawrotu żylaków kończyn dolnych wynosi 10-15%. Odpowiednia aktywność fizyczna, uprawianie sportu (bieganie, spacery, rower treningowy, pływanie), normalizacja masy ciała i rezygnacja ze złych nawyków pomogą zmniejszyć prawdopodobieństwo nawrotu choroby po leczeniu chirurgicznym. Okresowe stosowanie flebotoniki i noszenie odpowiednio dobranych pończoch uciskowych pomoże ograniczyć tempo rozprzestrzeniania się choroby.

Najważniejsze to nie zwlekać z wizytą u lekarza!